ارزش غذایی شیتاکه

قارچ شیتاکه و ارزش غذایی آن

قارچ شیتاکه خوش طعم و دارای ارزش غذایی بی نظیری می باشد. این قارچ که از محبوب ترین قارچ های آسیای شرقی است، سرشار از مواد معدنی، ویتامین B1 (تیامین)، B2 (ریبوفلاوین)، B3(نیاسین) و ویتامین D است. همچنین بسیاری از آمینواسیدهای ضروری و فیبرهای غدایی نیز در این قارچ وجود دارد. تحقیقات نشان داده که ارزش غذایی کلاهک این قارچ از بخش پایه بیشتر است. و غلظت مواد غدایی در کلاهک قارچ بسیار بالاتر از بخش پایه است.

میزان فیبر موجود در قارچ شیتاکه برابر ۶٫۷ گرم در هر ۱۰۰ گرم قارچ خشک است که این میزان فیبر از بسیاری از مواد غذایی که به عنوان منابع سرشار از فیبر شناخته می شوند بیشتر است. برای مثال در برنج قهوه ای میزان فیبر ۰٫۲ گرم در ۱۰۰ گرم و در سیب زمینی شیرین ۰٫۹ گرم در ۱۰۰ گرم می باشد که بسیار پایین تر از میزان فیبر موجود در قارچ شیتاکه است. مزیت مقادیر بالای فیبر در شیتاکه این هست که می تواند موجب کاهش میان کلسترول خون گردد و همچنین ابتلا به بیماری هایی نظیر فشار خون گرفتگی عروق یبوست و چاقی های مزمن را به طور چشمگیری کاهش دهد.

ارزش غذایی شیتاکه به همین موارد ختم نمی شود، شیتاکه همچنین دارای مقادیر بالایی از پتاسیم، آهن، فسفر و ویتامین های B و D می باشد. بنابر این مصرف مداوم این قارچ می تواند از بروز بسیاری از بیماری ها که در اثر کمبود ویتامین های D ,B  رخ میدهد جلوگیری کند. از جمله این بیماری ها می توان به بری بری (کمبود تیامین) ، آسیب های بافتی (کمبود ریبوفلاوین) ، رشد غیرعادی کودکان (کمبود نیاسین) و بیماری ریکت (کمبود ویتامین D) اشاره نمود. خواص شیتاکه 

خواص دارویی شیتاکه ( Lentinus edodes )

به جدول زیر که خواص درمانی قارچ های دارویی را مشخص کرده است نگاه کنید. همانطور که دیده می شود در بین ۲۸ قارچ دارویی می توان گفت قارچ شیتاکه از نظر خواص دارویی و درمانی بی نظیر است!

این قارچ دارای خواص ضد التهاب، ضد تومور، ضد ویروسی، آنتی باکتریال، تنظیم فشار خون، ضد دیابت، مصون سازی، تونیک کلیه، محافظت از کبد و تقویت کننده جنسی می باشد. در ادامه به صورت اجمالی به این خواص می پردازیم.

راهنمای جدول :
۲- ضد قارچ ۳- ضد التهاب ۴ – ضد تومور  ۵- ضد ویروسی ۶- آنتی باکتریال ۷- تنظیم فشار خون ۸- اختلالات قلبی عروقی ۹- هایپرکلسترولمی ، هایپرلیپیدمی ۱۰- ضد دیابت ۱۱- مصون سازی ۱۲- تونیک کلیه
۱۳- محافظت از کبد ۱۴- تونیک عصبی ۱۵ تقویت کننده جنسی ۱۶- برونشیت مزمن
هایلایت شده ها به ترتیب ترامتیس ورسی کالر (ترکی تیل) ، گانودرما لوسیدوم، گانودرما آپلاناتوم و شیتاکه هستند.
علامت ضربدر (×) : به معنای توسعه گسترده تجاری قارچ
و علامت مثبت (+) : توسعه ی غیر گسترده است

خواص شیتاکه:

خواص ضد سرطانی

تحقیقات نشان داده که در بین قارچ های دارویی تاثیر قارچ شیتاکه بر درمان و مقابله با تومور های سرطانی نسبت به قارچهای دیگر بیشتر و چشمگیر تر است. برای اولین بار چی هارا ( Chihara ) و همکاران توانستند پلی ساکارید لنتینان را در قارچ شیتاکه شناسایی، استخراج و خالص سازی کنند.

این پلی ساکارید  توانایی مقابله با همه ی تومور های سرطانی را ندارد اما تحقیقات نشان داده که این ماده می تواند به طور کامل با تومورهایی نظیر سارکوما ۱۸۰ و فیبروسارکاما که در دسته تومورهای بدخیم قرار دارند مقابله کند. لنتینان محلول در آب و مقاوم به گرما بوده و با تقویت سیستم ایمنی بدن با تومورهای سرطانی مقابله می کند. همچنين می تواند به طور موثری از پیشرفت آنها جلوگیری کند. چگونگی تقویت سیستم ایمنی بدن تحت تاثیر این ماده توسط محققین مورد بررسی قرار گرفته و نتایج ارزشمندی حاصل گردیده است. بیشتر بدانید: قارچ شیتاکه برای سرطان

خواص آنتی بیوتیکی

اگزالیک اسید و لنتینان به عنوان ترکیبات ضد باکتریایی در قارچ شیتاکه شناسایی گردیده اند تحقیقات نشان داده که پلی ساکارید های لنتینان دارای تاثیرات درمانی در برابر باکتری های مایکوباکتریوم توبرگلوزیس و لیستریامونو سیتوژنز می باشد. باکتری مایکوباکتریوم توبرگلوزیسگونه ای بیماری زا است که عامل یکی از کشنده ترین بیماری ها در انسان یعنی بیماری سل می باشد.  باکتری لیستریامونو سیتوژنز از باکتری های بی هوازی اختیاری می باشد که در خاک، آب، غذای حیوانات، مدفوع و گوشت دام و سبزیجات وجود دشته و عامل بیماری لیستریوزیس از بیماری های مشترک انسان و حیوان است.

همچنین اگزالیک اسید موجود در شیتاکه دارای تاثیر چشمگیر درمانی در بیماری هایی نظیر فارنژیت (گلودرد چرکی) ، زرد زخم، سلولیت و قانقاریا دارد که عامل آن ها باکتری استرپتوکوک است.

خاصیت ضد قارچی

از بخش خوراکی قارچ شیتاکه پروتئینی به نام لنتین استخراج گردیده که خواص ضد قارچی دارد. این پروتئین می تواند برای مبارزه با قارچ هایی نظیر بوتریتیس سینرا ،فیسالوسپریا پریکولا و همچنین قارچ مایکوسفارلا آراچیدیکولا کاربرد موثری دشته باشد.
لازم به ذکر است که پروتئین لنتین علاوه بر خاصیت ضد قارچی دارای خواص درمانی در برابر ایدز ( HIV ) و سرطان خونی نیز می باشد. همچنین در کشور های جنوب شرق آسیا که از پیشتازان تولید و صادرات فرآورده های دارویی حاصل از قارچ ها می باشند. پروتئین لنتین و پلی ساکارید لنتینان موجود در قارچ شیتاکه پس از جداسازی و خالص سازی به صورت سرم و کرم سازی فرآوری شده و برای طیف وسیعی از عارضه های پوستی مورد استفاده قرار می گیرد.

خاصیت ضد ویروسی

ماده لنتینان موجود در قارچ شیتاکه می تواند مانع تکثیر انواع ویروس ها گردد. برای مثال آدنوویروس های نوع ۱۲ که طیف وسیعی از عفونت های تنفسی و گوارشی را ایجاد می کنند در حضور پلی ساکارید  لنتینان با کاهش شدیدی در تعداد و تکثیر خود مواجه می شوند. این ماده همچنین روی ویروس هایی نظیر ویروس حفره دهان ( عامل انواع عفونت ها و زخم های دهانی ) ، ویروس آنفولانزاریا، ویروس فلج اطفال و همچنین ویروس شایع ایدز ( HIV ) اثرات بازدارنده دارد.

با مصرف مداوم این قارچ احتمال بروز سرماخوردگی در انسان را به طور چشم پیری کاهش می یابد. در واقع این قارچ به کمک پلی ساکارید لنتینان موجود در اندام میوه ای خود موجب افزایش در میزان اینترون های بدن می گردد. اینترون ها مولکول هایی هستند که با مقاوم کردن سلول ها به حملات ویروسی علیه آن ها وارد عمل می گردند. اینترون ها به خصوص در برابر عفونت های ویروسی ایجاد مقاومت می کنند ودر واکنش های ایمنی بدن حتی در غیاب ویروس ها شرکت دارند.

خاصیت آنتی اکسیدانی

امروزه قارچ شیتاکه در علم پزشکی به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی آزاد مهمترین عواملی هستند که موجب اکسیداسیون سلولی و پیری زودرس در انسان ها می گردند. علم پزشکی مصرف مواد آنتی اکسیدانی و فنولیکی را كه بر ضد رادیکال ها عمل کرده و از اکسیداسیون سلولی جلوگیری می کنند را به عنوان یک عامل مهم در افزایش طول عمر و جلوگیری از پیری زودرس سلول ها معرفی نموده است. توان بالای این قارچ در مهار پراکسیداسیون لیپیدهای پلاسمایی نیز اثبات و گزارش گردیده.

تاثیر بر پوست ومو

قارچ شیتاکه نه تنها بر سلامت درونی بدن انسان تاثیر مثبتی دارد بلکه می تواند موجب بهبود ظاهری بافت ها و اندام های بدن گردد. به زودی مقاله ای در این رابطه منتشر می کنیم و به صورت مفصل آن را بررسی خواهیم کرد.

خاصیت ضد التهابی 

التهاب در بدن عامل اصلی بسیاری از بیماری ها مانند سرطان، میگرن و آرتریت روماتوئید است. تحقیقات نشان داده که مصرف قارچ شیتاکه به عنوان یک ضد التهاب طبیعی، مولکول های التهابی را در جریان خون کاهش می دهد.

 فشار خون

قارچ شیتاکه به دلیل مقادیر بالای آنزیم منحصر به فردی به نام اریتادنین که دارد با کاهش انقباض عروق خونی، فشار خون بالا را درمان می کند.

عوارض جانبی قارچ شیتاکه

مصرف این قارچ در کنار تمام تاثیرات مفید خود می تواند در برخی افراد اثرات جانبی خفیفی داشته باشد. تاثیرات آلرژیکی و حساسیت زای اسپورهای شیتاکه در چندین مورد معدود گزارش شده است. همچنین شواهدی از بروز اسهال های خفیف پس از مصرف این قارچ گزارش شده که عمدتا پس از یک دوره کوتاه مصرف با سازگار شدن بدن به مصرف این قارچ برطرف گردیده است.

برای مصرف فرآورده های برگرفته شده از پلی ساکارید لنتینان تا به حال اثرات جانبی جدی و مهمی گزارش نشده اما آزمایشات نشان داده که مصرف طولانی مدت این پلی ساکارید در برابر سرطان های پیشرفته امکان دارد که موجب افزایش اندکی در میزان آنزیم بدی گلوتامیک پیرویک ترنس آمیناز و آنزیم گلوتامات اگزالواستات ترنس آمیناز شده و درد های خفیفی را در قفسه سینه ایجاد کند. در تمامی افرادی که این عارضه در آنها ایجاد گردیده بعد از توقف مصرف علائم به طور کامل برطرف گردیده است. بنابر این این قارچ یک قارچ ایمن محسوب می شود.

مطالعه بیشتر: www.healthline.com/nutrition/shiitake-mushrooms

قارچ شیتاکه